8 علامتی که نشان می دهد شما سنگ کلیه دارید+(5 علت و 4 درمان)
سنگ ها و رسوبات می توانند در سرتاسر دستگاه ادراری، از کلیه ها گرفته تا مثانه تشکیل شوند. وجود این سنگ ها، فرد مبتلا را در وضعیت بسیار ناخوشایندی قرار می دهد. این سنگ ها (مخصوصا سنگ کلیه) به خودی خود دردسرساز هستند و اگر حین تلاش بدن برای دفع بزرگ باشند می توانند علائم دردناک و مساله سازی ایجاد کنند. گاهی اوقات حتی اگر سنگ حرکت نکند علائم وحشتاک خواهند بود و با حرکتش از کلیه به سمت مجرای ادراری یا در صورت انسداد این مجرا علائمی مانند درد های شدید و احساس فشار پدیدار می شود. در این مقاله تلاش می کنیم تا مهم ترین علائم سنگ کلیه از ساده ترین تا وحشتناک ترین علائم را مورد بررسی قرار دهیم.
منظور از سنگ های کلیوی چیست؟
سنگ کلیه تجمعاتی از رسوبات است که از بهم خوردن تعادل املاح و مواد تشکیل دهنده ادرار بوجود می آیند. زمانی که قطر این سنگ ها کمتر از 5 میلی متر باشد می توانند به راحتی جابجا شده و انسدادی در مسیر های خروجی بوجود نمی آید و خود به خود دفع می شوند. اما اگر حجم آن ها بیشتر از مقدار گفته شده باشد برای خارج کردنشان حتما باید عمل برداشتن سنگ کلیه انجام شود زیرا علائم آزادهنده ای ایجاد می شود که زندگی روزمره را برای افراد مبتلا سخت می کند.
علائم وجود سنگ در کلیه چیست؟
در صورتی که مسیر های موجود در دستگاه ادرار مسدود شوند، برخی علائم و نشانه ها نمایان می شوند. نشانه ها های زیر در صورت وجود سنگ کلیه و انسداد آن در مجرای ادراری بسیار رایج هستند:
+ درد طاقت فرسا
مشخص ترین نشانه سنگ کلیه احساس درد در بخش هایی از شکم و پهلوها است. نواحی مانند پشت، پهلو ها و زیر دنده ها محل شروع درد هستند. گاهی اوقات درد به قسمت پایینی شکم و کشاله ران ها نیز منتشر می شود. درد ممکن است دائمی و یا تناوبی باشد. در کل با حرکت سنگ ها و محل انسداد، میزان درد نیز تغییر می کند و بنابراین شدت و کیفیت درد همواره به یک شکل نیست.
به طور خاص امکان دارد علاوه بر درد های شکمی، احساس فشار و یا نوعی درد مبهم که بیمار قادر به توصیف آن نیست نیز در پشت یا پهلو ها حس شود. در واقع بیمار نمی داند منشاء درد کجاست و حتی ممکن است به اشتباه تصور کند دردی غیر از سنگ کلیه دارد.
+ ادرار خونی
یکی از علائم سنگ کلیه وجود خون در ادرار است. دلایل دیگری نیز می توانند باعث خونی شدن ادرار شوند اما در صورتی که رنگ طبیعی ادرار به قرمز، قهوه ای یا صورتی تغییر رنگ داد هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید زیرا می تواند یکی از علائم سنگ کلیه باشد.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره بیماری دیابت نوع 2
+ تکرر ادرار
سنگ های کلیه می توانند مجاری ادرار را تحریک کرده و باعث شوند که در یک بازه زمانی کوتاه، به دفعات بیشتری نیاز به دفع ادرار داشته باشید. تکرر ادرار می تواند با کاهش حجم ادرار همراه باشد یعنی هر بار که به توالت مراجعه می کنید ممکن است میزان کمی ادرار دفع کنید و لزوما قرار نیست هر بار میزان زیادی دفع داشته باشید (این اغلب نشانه انسداد نیز هست)
+ ادرار بدبو
سنگ های کلیوی می تواند باعث کدر شدن ادرار و ایجاد بوی نامطبوع از آن شوند. در واقع ادرار بد بو می تواند ناشی از وجود سنگ در دستگاه ادراری باشد، اما نباید این نکته را فراموش کنید که بدبو شدن ادرار ممکن است ناشی از تعداد دیگری بیماری ها و مشکلات مرتبط با سیستم ادراری تناسلی نیز باشد. لازم است در این خصوص با یک پزشک متخصص ارورلوژی مشورت کنید و حتما آزمایش بدهید.
+ حالت تهوع و استفراغ
استفراغ و داشتن حالت تهوع یکی دیگر از علائم سنگ کلیه است. اگر این نشانه با درد شکم و تغییر رنگ ادرار همراه باشد، احتمال تشکیل شدن سنگ در کلیه و مجاری ادراری را پر رنگ تر می کند. در واقع وجود چند نشانه با هم احتمال وجود سنگ ها و حرکتشان را بیشتر می کند.
+ دشواری در دفع ادرار
زمانی که سنگ ها در مجاری ادرار تشکیل شده و یا بر به سمت خارج از کلیه حرکت کرده باشند دفع ادرار به مشکل می خورد. در واقع شخص احساس می کند باید برای تخلیه ادرار به توالت مراجعه کند ولی ادراری برای دفع وجود ندارد و یا به سختی دفع می شود.
+ تب و لرز
در مواردی سنگ ها وجود خود را با ایجاد تب بالا و لرز در بدن نشان می دهند. پس تب و لرز نیز می تواند از علائم سنگ کلیه باشد. این مساله به خصوص زمانی که تعداد سنگ ها زیاد باشد و یا یکی از سنگ ها بزرگ باشد بسیار شایع تر است.
انواع سنگ های کلیه کدامند؟
همانطور که گفتیم سنگ هایی که در طول دستگاه ادرار تشکیل می شوند حاصل بهم خوردن تعادل مواد تشکیل دهنده ادرار هستند. بنابراین بر اساس نوع ماده ای که رسوب شده انواع سنگ ها نیز مختلف هستند.
- سنگ های کلسیمی: این رسوبات کلسیمی از رایج ترین سنگ های کلیوی هستند. این رسوبات دقیقا از اگزالات کلسیم یا فسفات کلسیم ساخته شده اند.
- سنگ های اسید اوریکی: سنگ هایی که از جنس اسید اوریک هستند و تنها 10 درصد از انواع سنگ کلیه ها را شامل می شوند.
- سنگ های استروویتی: رسوبات استروییتی و یا عفونتی به دلیل وجود عفونت در مسیر های ادراری تشکیل می شوند.
- سنگ سیستین: تشکیل این نوع سنگ بسیار نادر بوده و عامل آن یک بیماری ارثی به نام سیستینوری است.
علل تشکیل رسوبات کلیوی
دلیل ایجاد انواع سنگ های کلیه بنا بر جنس آن ها متفاوت است. هر سنگی با هر جنسی، بر اثر زیاد شدن ماده مشخصی در ادرار تشکیل می شود. اما باید دید که علت این افزایش چیست. معمولا تست های آزمایشگاهی و تصویربرداری پزشکی می تواند تشخیص دقیقی از علت تشکیل رسوبات در کلیه شما ارائه دهد بنابراین پیش از هر چیزی به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
علت تشکیل سنگ کلیوی اگزالات کلسیم چیست؟
اگزالات کلسیم که ماده تشکیل دهنده سنگ کلسیمی است، همانطور که از اسمش پیداست بر اثر ترکیب اگزالات با کلسیم بوجود می آید. اگزالات یک ماده طبیعی است که در بسیاری از مواد غذایی مانند چغندر، ریواس، اسفناج و حتی آجیل و شکلات یافت می شود. زمانی که این ماده به مقادیر بالایی در ادرار وجود داشته باشد؛ با کلسیم ترکیب شده و کریستال هایی را پدید می آورند که به سنگ کلیه کلسیمی معروف هستند.
علت تشکیل سنگ کلسیم فسفات چیست؟
این رسوبات زمانی بوجود می آیند که PH ادرار نامعتادل باشد. هر چه ادرار قلیایی تر باشد احتمال ترکیب فسفات و کلسیم نیز بالا تر است. شرایطی مانند وجود عفونت در دستگاه ادراری ، برخی اختلالات متابولیکی و بعضی از دارو ها می تواند باعث قلیایی کردن ادرار شوند و احتمال تشکیل این رسوبات را بالا ببرند.
علت تشکیل رسوبات اسید اوریک
اسید اوریک حاصل اعمال متابولیکی بدن است و بدن معمولا آن را از طریق ادرار دفع می کند. زمانی که ادرار بیش از حد اسیدی باشد اسید اوریک متبلور شده و سنگ کلیه آن تشکیل می شود. اما متبلور شدن اسید اوریک می تواند به دلایل دیگری از جمله ابتلا به بیماری نقرس و یا عوامل ژنتیکی نیز باشد.
علت تشکیل سنگ استروویتی
دلیل ایجاد این سنگ، عفونت موجود در ادرار است. عفونت ادرار را باکتری هایی مانند پروتئوس و کلبسیلا بوجود می آورند. این باکتری ها با فعالیت خود موجب ترشح آنزیمی می شوند که می تواند PH ادرار را بالا ببرند. در نتیجه کریستال های استروویتی پدید می آیند که با گذشت زمان و بزرگتر شدن آن ها سنگ های کلیه استروویتی بوجود می آیند.
علت بوجود آمدن سنگ سیستینی
اختلالی ژنتیکی به نام سیستینوری باعث تشکیل این رسوبات می شود. در این شرایط کلیه ها بیش از حالت عادی اسید های آمینه را دفع می کنند. در نتیجه سیستین کمتر حل می شود و کریستال هایی را بوجود می آورد که در نهایت به سنگ سیستینی تبدیل می شوند.
درمان سنگ های کلیه ای
راه های زیادی برای به حرکت در آوردن سنگ در طول دستگاه ادراری و دفع کردن آن وجود دارد. راه حل هایی مانند:
دارودرمانی
انواع دارو برای سنگ کلیه به شکل های متفاوتی وجود دارند که به مسدود کننده های آلفا معروف هستند. این دارو ها باعث شل شدن ماهیچه های دستگاه ادراری و در نتیجه تسهیل دفع سنگ ها می شوند. تامسولوسین و دوتاستراید مثال هایی از مسدود کننده های آلفا هستند. علاوه بر این ها شربت و آمپول هایی برای روان کردن مسیر سنگ ها وجود دارند که به دفع سنگ کمک می کنند.
سنگ شکنی به کمک امواج شوک
این روش سنگ شکنی یک عمل غیر تهاجمی بوده و با کمک امواج صوتی به سنگ های بزرگتر شوک وارد می کنند و باعث خرد کردن آن ها می شوند تا بتوانند راحت تر به حرکت در بیایند و از طریق دفع ادرار خارج شوند.
یورتروسکوپی
در این روش یک لوله نازک که به دوربین مجهز است را از طریق مجاری ادرار وارد دستگاه ادراری می کنند. لوله وارد مثانه و میزنای می شود و سنگ کلیه ها را می شکند.
نفرولیتوتومی
در این شیوه نیز سنگ های کلیوی به کمک لوله ی باریکی خرد می شوند با این تفاوت که لوله را از طریق برشی در قسمت پشتی وارد دستگاه ادراری می کنند وعمل شکستن سنگ ها را انجام می دهند.
پیشگیری از تشکیل سنگ در کلیه
به منظور جلوگیری از سنگ کلیه موارد زیر را باید رعایت کنید.
- هیدارته نگه داشتن بدن از تجمع و تشکیل سنگ ها جلوگیری می کند.
- مصرف سدیم را کنترل کنید. خوردن فست فود و نمک را محدود کنید.
- در خوردن نوشیدنی های کافئین دار میانه روی کنید.
- خوردن منابع پروتئینی را کنترل کنید.
- منابع کلسیمی را بیشتر در رژیم غذایی خود قرار دهید.
- برای پیشگیری از سنگ کلیه کلسیمی باید در مصرف منابع اگزالات تعادل را رعایت کرد.
پاسخ به سوالات رایج
علائم شایع سنگ کلیه که زودتر بروز می کنند شامل درد شدید و گرفتگی در پشت و پهلو است. احساس می شود که این علائم اغلب به سمت پایین شکم یا کشاله ران حرکت می کنند. درد اغلب به طور ناگهانی شروع می شود و به صورت موجی ظاهر می شود. درد و گرفتگی اغلب زمانی که بدن سعی میکند از شر سنگ خلاص شود، مدام حس شده و متوقف می شود.
در بدترین حالت ممکن است یک سنگ بزرگ در سیستم ادراری گیر کند. این مساله می تواند جریان ادرار را مسدود کرده و ممکن است باعث درد شدید شود. سنگ کلیه می تواند باعث آسیب دائمی به کلیه شود. سنگ همچنین خطر عفونت ادراری و کلیه را افزایش می دهد که می تواند منجر به انتشار میکروب ها در جریان خون شود.