تحقیقات نشان می دهد که در سراسر جهان، سالانه بیش از 580000 نفر تحت عمل جراحی چاقی قرار می گیرند. مزایای این روش کاهش وزن بسیار زیاد است. همان تحقیقات نشان می‌دهد که بیماران با موفقیت می‌توانند عوارض مزمن مرتبط با وزن مانند دیابت را مدیریت کنند و برخی از آنها در حال گذار به بهبودی هستند. با این حال، عوارض مرتبط با جراحی چاقی، به ویژه اسلیو معده و بای پس معده وجود دارد. شایع ترین آنها سندرم دامپینگ است. بیایید توضیح دهیم که سندروم دامپینگ چیست، تأثیر آن بر بدن بعد از عمل چه خواهد بود و چطور باید آن را درمان کنیم.
سندرم دامپینگ چیست؟
سندروم دامپینگ نوعی مشکل گوارشی است که در آن معده شما محتویات خود را سریعتر از زمان معمول و قبل از هضم کافی به روده کوچک تخلیه می کند. این وضعیت تخلیه سریع معده نیز نامیده می شود.
ریختن سریع غذا به روده کوچک باعث ناراحتی می شود، به خصوص که غذا به صورت ضعیف و ناکافی هضم می شود. این مساله منجر به حالت تهوع، گرفتگی شکم، نفخ و اسهال می شود. سندرم دامپینگ همچنین می تواند باعث تغییرات ناگهانی در سطح قند خون شود.
🔔 نوشته مرتبط: با عوارض احتمالی اسلیو معده آشنا شوید
در سندروم دامپینگ چه اتفاقی می افتد؟
برای درک بهتر اینکه این سندروم دقیقا چه شکلی است باید سازوکار معده و روده در یک بدن نرمال و سالم را بدانید. به طور معمول و در یک وضعیت طبیعی و سالم، معده شما باید به تدریج غذای هضم شده را برای جذب در روده کوچک آزاد کند. این حرکت به سادگی «حرکت معده» نامیده می‌شود و توسط اعصاب، ماهیچه‌ها و سیگنال‌های هورمونی کنترل می‌شود که به معده می‌گویند چه زمانی و چگونه تخلیه شود.
اگر هر یک از این سیستم ها مختل شود، هماهنگی حرکتی معده و زمان تخلیه مواد داخل آن به روده از بین می رود. هنگامی که اختلالی در این خصوص وجود دارد، دریچه بین معده و روده که پیلور نام داشته و مسئول کنترل عبور غذا از معده به روده است، به سادگی همه چیز را قبل از اتمام هضم در معده، به یکباره بیرون می ریزد و این مساله ای ایست که در سندروم دامپینگ رخ می دهد.
روده کوچک در مقابل تخلیه غیرطبیعی و سریع واکنش نشان می دهد
روده کوچک به گونه ای طراحی شده است که این تخلیه ناگهانی مواد غذایی ضعیف هضم شده از معده را تنظیم و در خود جای دهد. این کار را با کشیدن مایعات اضافی و ترشح هورمون های اضافی انجام می دهد. این تنظیمات باعث می شود که اغلب بیماران مبتلا به سندرم دامپینگ بلافاصله پس از صرف غذا، علائمی را تجربه کنند.
برخی از بیماران ممکن است چند ساعت پس از صرف غذا مجموعه دیگری از علائم را تجربه کنند. تغییرات در سطح قند خون باعث این امر می شود. سطح قند خون اغلب در بیماران مبتلا به سندروم دامپینگ به شدت کاهش می یابد زیرا روده کوچک وحشت می کند و به پانکراس سیگنال می دهد که انسولین اضافی برای کنترل سطح قند خون پس از دریافت مقدار زیادی قند از معده آزاد کند. و در نتیجه کاهش شدید سطح قند خون باعث لرزش، ضعف و تپش قلب می شود.
چه کسانی مستعد ابتلا به سندرم دامپینگ هستند؟
تحقیقات صورت گرفته در این خصوص نشان می دهد که 20 تا 50 درصد افرادی که تحت عمل جراحی معده قرار گرفته‌اند، سندرم دامپینگ را تجربه می‌کنند. بیشترین آسیب را افرادی که تحت عمل جراحی اسلیو معده و بای پس معده قرار داده اند، هستند که بخش های بزرگ معده را برداشته یا دور می زنند مشاهده می شود.
گاهی اوقات این سندروم ممکن است در افرادی که از برخی بیماری های گوارشی رنج می برند نیز، رخ دهد.
علائم سندروم دامپینگ چیست؟
به طور معمول علائم سندرم دامپینگ در عرض چند دقیقه پس از خوردن غذا ظاهر می شود، معمولاً ده تا پانزده دقیقه بعد از اینکه چیزی می خورید سروکله علائم پیدا می شود. آنها همچنین اغلب توسط مواد غذایی غنی از قند میوه (فروکتوز) و قند سفره (ساکارز) تحریک می شوند.
مهمترینِ این علائم عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- احساس نفخ
- اسهال
- گرفتگی شکم
- گرگرفتگی
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه و سبکی سر
علائم تخلیه دیرهنگام نیز چند ساعت بعد از غذا (معمولاً یک تا سه ساعت پس از خوردن یک وعده غذایی با قند بالا) رخ می دهد. این علائم مدتی طول می کشد و زود محو نمی شود زیرا بدن انسولین ترشح می کند تا سطح قند خون را کاهش دهد و قندهای وارد شده به روده کوچک را جذب کند.
علائم و نشانه های تخلیه دیرهنگام عبارتند از:
- گرگرفتگی
- تعریق
- ضعف
- سرگیجه و سبکی سر
- ضربان قلب سریع
یک بیمار می تواند هم علائم تخلیه زودرس و هم دیررس داشته باشد. علاوه بر این، سندرم دامپینگ می تواند سال ها پس از جراحی لاغری نیز ایجاد شود.
روش تشخیص سندرم دامپینگ چیست؟
پزشکان سندرم دامپینگ را بر اساس علائم تشخیص می دهند. آنها همچنین ممکن است آزمایش‌های اضافی مانند تخلیه معده یا آزمایش‌های تحمل گلوکز خوراکی را برای تأیید تشخیص اولیه خود انجام دهند.
روش درمان سندرم دامپینگ چیست؟
افراد بعد از عمل اسلیو یا بای پس معده می توانند برای کاهش علائم سندروم دامپینگ اقدامات زیادی انجام دهند. در واقع آن ها می توانند یک سری کارها را انجام دهند و از انجام برخی کارهای دیگر خودداری کنند. مهمترین بایدها و نبایدها برای کاهش علائم و در نتیجه کمک به درمان سندروم دامپینگ آن هایی هستند که مرتبط با تغذیه اند.
عدم مصرف برخی غذاها برای درمان سندروم دامپینگ
مصرف این غذاها باعث بدتر شدن علائم وکاهش مصرف یا عدم مصرف نیز منجر به کاهش علائم در دوره نقاهت بعد از عمل اسلیو و بای پس معده می شود:
- غذاهای قندی و شیرین که می توانند شامل شکر، شیرینی های بسیار شیرین، آب نبات، کلوچه ها، کیک ها، نان شیرین شده و شیرینی های دیگر باشند.
- محصولات لبنی و الکل
- خوردن مواد جامد و نوشیدن مایعات در یک وعده غذایی. توصیه می شود 30 دقیقه قبل و بعد از غذا از نوشیدنی خودداری کنید
مصرف برخی مواد غذایی برای درمان سندروم دامپینگ
همچنین مصرف این مواد به جای موارد بالا می توانند به درمان این مساله کمک شایانی کند:
- مکمل های فیبر مانند متیل سلولز (Citrucel)، پسیلیوم (Metamucil یا Konsyl)، یا صمغ گوار (Benefiber)
- جایگزین های قند مانند Equal، Splenda یا Sweet ‘N Low
- کربوهیدرات های پیچیده مانند نان سبوس دار و سبزیجات به جای کربوهیدرات های ساده مانند بستنی و رول های شیرین
- نوشیدن روزانه بیش از 4 فنجان آب یا سایر نوشیدنی های بدون کافئین، بدون قند و بدون گاز برای جلوگیری از کم آبی بدن
- در نظر گرفتن روزانه پنج یا شش میان وعده یا وعده های غذایی کوچک بخورید
- جویدن کافی غذا قبل از قورت دادن
- همچنین دراز کشیدن بعد از غذا خوردن ممکن است سبکی سر را کاهش دهد
اگر قصد انجام جراحی لاغری دارید حتما به این نکته توجه کنید
به افرادی که مایل هستند تا با انجام عمل جراحی اقدام به کاهش وزن کنند توصیه می شیود به جهت پیشگیری از بروز خطر ابتلاء به سندروم دامپینگ بعد از عمل حتما با یک جراح لاغری خوب صحبت کنند. انتخاب چنین جراحی می تواند در وهله اول خطر عوارضی همچون دامپینگ را کم کند و در عین حال توصیه های او منجر به بهبودی سریع تر و کاهش دوره نقاهت خواهد شد.
