رفلاکس معده چیست؟ ( پاسخ 100% سوالات شما اینجاست ✅)

رفلاکس معده یک بیماری نسبتا رایج در جهان است که بسیاری از افراد آن را تجربه می کنند و عوامل مختلفی می توانند آن را ایجاد کرده یا تشدید کنند. در این مقاله تلاش شده به بررسی مهم ترین دلایل این معضل گوارشی و روش های درمان آن پرداخته شود.

رفلاکس معده چیست؟

رفلاکس معده (GERD) وضعیتی است که در آن دریچه یا اسفنکتر مری بنا به دلایلی به خوبی کار نمی کند و یا بسته نمی شود. این دریچه در واقع معبری بین معده و مری است و زمانی که غذا از دهان به این دریچه می رسد، باز می شود تا غذا به معده برود.

پس از عبور غذا، دریچه این بسته می شود تا از برگشت غذا و یا اسید معده به داخل مری جلوگیری کند. اما در GERD این اسفنکتر به دلیل اختلال باز یا شل شده و در نتجیه اسید می تواند به مری و گلو برگردد. این وضعیت باعث درد و ناراحتی زیادی می شود و بسیاری از افراد آن را به کررات تجربه می کنند.

علل رفلاکس معده چیست؟

عضله حلقوی اسفنکتر تحتانی مری (LES) در قسمت انتهایی ناحیه مری (مسیر ارتباطی بین دهان و دستگاه گوارش) قرار دارد. کارکرد طبیعی اسفنکتر تحتانی مری (LES) یعنی شل شدگی عضله برای باز شدن دریچه هنگام بلیعیدن مواد غذایی و سفت شدن مجدد عضله جهت بسته شدن دریچه. بروز رفلاکس معده از نظر علمی زمانی رخ می دهد که دریچه عضله اسفنکتر تحتانی مری به طور صحیح سفت و بسته نشود. اگر اسفنکتر تحتانی مری به طور صحیح بسته نشود، محتویات معده و مایعات سیستم گوارش راهی برای خروج از دریچه و بالا آمدن به سمت ناحیه مری ندارند.

هر 10 عوامل تاثیرگذار بر افزایش خطر ابتلا به رفلاکس در یک نگاه

عوامل متعددی وجود دارد که می تواند در برگشت اسید از معده به مری موثر باشند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• فتق یا هرنی هیاتال: وضعیتی که در آن قسمت بالایی معده از دیافراگم بیرون زده و می تواند بر عملکرد اسفنکتر مری تأثیر بگذارد.
• ضعف اسفنکتر مری: عوامل خاصی مانند چاقی، بارداری و سیگار کشیدن می توانند این دریچه را ضعیف کرده و منجر به ریفلاکس معده شوند.
• خوردن برخی مواد تغذیه ای: غذاهای تند، چرب و اسیدی و همچنین مصرف کافئین، الکل و نوشیدنی های گازدار می توانند باعث رفلاکس اسید شوند.
• دراز کشیدن بعد از غذا خوردن: دراز کشیدن درست بعد از غذا خوردن (به ویژه حجم زیادی از غذا) می تواند باعث شود اسید معده به مری برگردد.
• مصرف برخی داروها: برخی از داروها، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مسدود کننده های کانال کلسیم و برخی داروهای آسم، می توانند به رفلاکس منجر شوند.
• مشکلات روانشناختی: استرس، اضطراب و افسردگی می توانند در صورت مزمن بودن بر روی دستگاه گوارش و معده تاثیر منفی بگذارند. در برخی موارد ریفلاکس نتیجه این مشکلات است.
• انواع چاقی (اضافه وزن شدید درجه 1 تا 3): اعمال فشار بیش از اندازه تحمل بر روی معده باعث ترشح اسید می شود.
• دوران بارداری: وارد شدن فشار از رحم مادر به ناحیه دستگاه گوارش برای اجبار کردن بازگشت محتویات معده به قسمت مری.
• استعمال دخانیات و مصرف الکل: تحریک کننده عضله اسفنکتر مری برای شل شدن.
• بیماری های ناشی از شکل گیری اختلالات ارثی بافت همبند: تضعیف عضله حلقوی اسفنکتر تحتانی مری برای مقابله کمتر با شکل گیری ریفلاکس.

رفلاکس معده چه علائمی دارد؟

حضور مشکل ریفلاکس اسید معده می تواند با تجربه کردن احساس سوزش در ناحیه قفسه سینه سپری شود. لازم است که بدانید احتمال دارد احساس سوزش تا قسمت گردن ادامه دار باشد. این عارضه اختلال گوارشی با نام “سوزش سر دل” در جامعه پزشکی مطرح می شود. علائم رفلاکس معده در 6 نشانه خلاصه می شود:

• سوزش سر دل: احساس سوزش در قفسه سینه، اغلب بعد از غذا خوردن یا هنگام دراز کشیدن.
• بوی بد دهان: احساس طعم ترش یا تلخ در دهان، همراه با احساس بازگشت اسید از معده به گلو.
• دیسفاژی: مشکل در بلع یا احساس گیر کردن غذا در گلو.
• درد قفسه سینه: ناراحتی و دردی که ممکن است شبیه حمله قلبی باشد.
• سرفه مزمن: سرفه مداوم که اغلب در شب بدتر می شود.
• گرفتگی صدا: تغییر در صدا که اغلب با صدای خشن مشخص می شود.
• فرسایش مینای دندان: حضور بیش از اندازه ترکیبات اسیدی در دهان.

علائم خطرناک رفلاکس معده کدام اند؟

در حالی که رفلاکس گاه به گاه اسید از معده به مری رایج است و مشکل قلمداد نمی شود، اما در صورت تجربه کردن مواردی نظیر علائم مکرر یا شدید، مشکل در بلع، کاهش وزن بدون دلیل و سرفه مزمن یا گرفتگی صدا بهتر است به متخصص گوارش مراجعه کنید.

چگونه رفلاکس معده را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص رفلاکس معده، پزشک (اغلب متخصص گوارش) ممکن است آزمایشات مختلف زیر را توصیه کند:

• آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی: روشی که در آن یک لوله منعطف با دوربین به مری وارد می‌شود تا پوشش داخلی مری را بررسی کرده و هرگونه ناهنجاری در آن0 را بررسی کند.
• مانیتورینگ pH مری: در این روش سطح اسیدیته مری در یک دوره 24 ساعته اندازه گیری می شود تا مشخص شود که آیا رفلاکس اسید اتفاق می افتد یا خیر.
• بلع باریم: این روش شامل نوشیدن مایعی حاوی باریم است که مری را می پوشاند و به شناسایی هرگونه ناهنجاری در طول تصویربرداری با کمک اشعه ایکس کمک می کند.

درمان صد در صد رفلاکس معده چیست؟

به طور کلی درمان رفلاکس اسید از معده به مری شامل ترکیبی از دارودرمانی، اصلاح شیوه زندگی و ایجاد تغییرات رژیم غذایی است. هر مورد را به طور جداگانه مورد بررسی قرار خواهیم داد:

1️⃣ برای رفلاکس معده چه قرصی بخوریم؟

جامعه پزشکی برای مدیریت بهتر رفلاکس برخی از مصرف داروها را در نظر می گیرد تا عملیات کاهش ترشح اسید دستگاه گوارش شکل گیرد. این داروها قادر هستند با اجرای فرآیند خنثی سازی ترشح اسید از دستگاه گوارش، احساس سوزش ناشی از رفلاکس را بهبود ببخشند. لازم است تا بدانید که انتخاب بهترین قرص برای ریفلاکس معده توسط پزشک بعد از بررسی دقیق وضعیت، مشاهده نشانه های عارضه و ارزیابی مدت زمان شکل گیری آن ها انجام می شود. شایان ذکر است که یک سری از داروهای تجویزی دارای اثرگذاری قوی تری هستند و در دوران کوتاه مدت تری باید مصرف شوند. از سوی دیگر، داروهایی وجود دارند که برای مدیریت ریفلاکس خفیف تر تجویز می شوند. از جمله رایج ترین قرص های مناسب ریفلاکس معده می توان به داروهای ذیل اشاره نمود:

• آنتی اسیدها: داروهای بدون نسخه که با خنثی کردن اسید معده باعث تسکین موقت ناراحتی و درد می شوند. داروهایی که حاوی ترکیبات منیزیم هیدروکسید و کلسیم کربنات هستند.
• بلوکرهای H2: این داروها تولید اسید معده را کاهش می دهند و تسکین طولانی تری را ارائه می دهند. سایمتیدین و فاموتیدین به عنوان پرمصرف ترین داروهای کاهنده سطح اسید معده با قدرت متوسط معرفی می شوند.
• مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs): تولید اسید معده را به طور موثرتری نسبت به مسدود کننده های H2 کاهش می دهند این ها بهترین دارو برای رفلاکس معده هستند. لانزوپرازول، پانتوپرازول و امپرازول رایج ترین داروهای کاهنده قوی سطح اسید معده می باشند.

2️⃣ درمان خانگی رفلاکس معده چیست؟

اعمال برخی تغییرات در شیوه یا سبک زندگی می تواند به کاهش علائم و مدیریت ریفلاکس اسید کمک کند. برخی از این اصلاحات شامل موارد زیر می شود:

• حفظ وزن سالم: آب کردن وزن اضافی می تواند فشار روی معده و مری را کاهش دهد و به جلوگیری از رفلاکس اسید کمک کند. افراد بسیار چاق با انجام جراحی های لاغری مانند اسلیو معده، بای پس و … می توانند به این امر کمک کنند.
• خوابیدن به صورت شیب دار: بالا بردن سر تخت به اندازه چند سانت می تواند به کاهش ریفلاکس معده کمک کند.
• اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ: لباس‌های تنگ می‌توانند به شکم فشار وارد کنند و به رفلاکس بیشتر منجر شوند.
• ترک سیگار: سیگار کشیدن باعث شل شدن و تضعیف اسفنکتر مری می شود. با ترک آن می توانید به راحتی به کاهش بازگشت اسید کمک کنید.
• مدیریت استرس: استرس می تواند علائم ریفلاکس معده را بدتر کند، بنابراین یافتن تکنیک های مدیریت استرس می تواند در این زمینه مفید باشد.
• جویدن آدامس: جویدن آدامس بعد از میل کردن وعده های غذایی باعث تحریک بزاق دهان برای ترشح بیشتر جهت خنثی سازی اسید دستگاه گوارش (به وسیله مواد قلیایی داخل محتویات ترکیبات بزاق) می شود.
• مصرف الکل و کافئین را محدود کنید: هم الکل و هم کافئین می توانند اسفنکتر مری را شل کرده و تولید اسید را تحریک کنند، بنابراین یا آن ها را مصرف نکنید یا کمتر مصرف کنید.

3️⃣ ایجاد تغییرات سازنده و مثبت در رژیم غذایی

ایجاد تغییرات خاصی در رژیم غذایی می تواند به طور قابل توجهی دفعات و شدت علائم رفلاکس معده را کاهش دهد. برای این منظور تغییرات زیر را در رژیم غذایی خود اعمال کنید:

• از مصرف غذاهای محرک پرهیز کنید: غذاهای تند، چرب، اسیدی و سرخ شده و همچنین مرکبات، گوجه فرنگی، سیر، پیاز و شکلات در بسیاری از افراد باعث رفلاکس می شوند.
• تعداد وعده های غذایی را بیشتر کرده ولی حجم آن ها را کاهش دهید: مصرف وعده های غذایی کوچکتر در طول روز می تواند به جلوگیری از تولید بیش از حد اسید معده کمک کند.
• غذا را به طور کامل بجوید: جویدن به اندازه هضم غذا را بهبود می بخشد و خطر ریفلاکس معده را کاهش می دهد.
• از خوردن غذا قبل از خواب اجتناب کنید: دست کم ۲ تا ۳ ساعت قبل از خوابیدن غذای خود را میل کنید.

4️⃣ برای درمان رفلاکس معده چی بخوریم؟

علاوه بر دارو و تغییر سبک زندگی، برخی از روش های طبیعی و خانگی نیز ممکن است علائم رفلاکس اسید را کاهش دهند. برخی از این روش ها عبارتند از:

• زنجبیل: زنجبیل که به دلیل خواص گوارشی خود شناخته شده است، می تواند به تسکین دستگاه گوارش و کاهش علائم رفلاکس کمک کند.
• آب آلوئه ورا: آلوئه ورا دارای خواص ضد التهابی است و می تواند به تسکین دردهای مری کمک کند.
• نارون لغزنده: نارون لغزنده یک لایه محافظ در مری ایجاد می کند و تحریک ناشی از رفلاکس اسید را کاهش می دهد.
• ریشه گل ختمی: ریشه ختمی می تواند به پوشش و محافظت از مری کمک کند و ناراحتی را کاهش دهد.
• چای بابونه: بابونه خاصیت آرام بخشی دارد و می تواند به کاهش علائم ریفلاکس معده کمک کند.
• آب فراوان بنوشید: دریافت آب کافی می تواند به رقیق شدن اسید معده و جلوگیری از رفلاکس کمک کند.

6️⃣ درمان رفلاکس معده چقدر زمان میبرد؟

برای درمان رفلاکس نیاز است بیماران به مدت حداقل 14 روز و حداکثر 56 روز صبر کنند تا به نهایت اثرگذاری راهکارهای درمانی دست یافت. هر چه قدر که مقدار اسید دریافتی ناحیه معده از سیستم گوارشی کاهش یابد، تسریع روند بهبودی شکل خواهد گرفت.

چه میوه هایی برای رفلاکس معده خوبه؟

میوه هایی که دارای مکانیزم بهبودی رفلاکس هستند، باید حاوی مقدار بسیار کمی اسید باشند تا تحریک دستگاه گوارش برای تشدید ترشح اسید معده صورت نگیرد. در لیست بخش ذیل به معرفی بهترین میوه هایی که جامعه پزشکی آن ها را برای بهبود ریفلاکس معده تایید کرده اند می پردازیم:

• هنداونه
• موز
• طالبی
• گلابی
• سیب شیرین
• خربزه

میوه های لیست فوق قادر هستند که مواد مغذی مورد نیاز بدن را بدون تشدید اسید معده تامین کنند.

عوارض رفلاکس معده در صورت عدم درمان چیست؟

در صورت عدم درمان، ریفلاکس معده می تواند منجر به عوارض زیر شود:

• ازوفاژیت: التهاب مری که می تواند باعث درد و مشکل در بلع شود.
• تنگی مری: باریک شدن مری به دلیل آسیب مکرر ناشی از ریفلاکس معده.
• مریِ بارت: ریفلاکس طولانی مدت اسید می تواند باعث تغییراتی در پوشش مری شود و خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد.
• مشکلات تنفسی: آسپیراسیون (وارد شدن) اسید معده به داخل ریه ها می تواند منجر به مشکلات تنفسی مانند آسم، سرفه مزمن یا حتی ذات الریه شود.

🔔 بیشتر بخوانید : فتق معده چیست و چه علائمی دارد؟

پاسخ به سوالات رایج ریفلاکس معده