سرطان معده (Stomach Cancer) چیست؟ علل و علائم تا روش های درمان و پیشگیری

کنسر معده که به صورت علمی (Gastric cancer) نیز شناخته می شود، یک نگرانی بسیار مهم در جوامع امروزی است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. از آنجا که معده نقش مهمی در سیستم گوارش دارد و هر گونه ناهنجاری در این اندام می تواند عواقب شدیدی به همراه داشته باشد لذا افرادی که با این نوع کنسر روبرو هستند زندگی پرچالشی خواهند داشت. در این مقاله همه چیز درباره این کنسر با تمرکز بر علائم سرطان معده را مورد بررسی قرار داده ایم.

سرطان معده (gastric cancer) چیست؟

سرطان معده به رشد غیر طبیعی سلول های سرطانی در پوشش معده اشاره دارد. این کنسر در واقع یک بیماری نسبتاً پیچیده با انواع و مراحل مختلف است به همین دلیل تشخیص و درمان موثر آن امروزه یک امر چالش برانگیز است. شایع ترین انواع کنسر معده شامل آدنوکارسینوما، لنفوم و تومورهای استرومایی دستگاه گوارش (GISTs) می باشد. مراحل این سرطان از تومورهای موضعی در مراحل اولیه تا بیماری متاستاتیک در مرحله پیشرفته است.

علت سرطان معده چیست؟

عوامل متعددی در ایجاد سرطان معده نقش دارند و درک آنها برای پیشگیری و تشخیص زودهنگام این بیماری بسیار مهم است. یکی از عوامل مهم وجود عفونت هلیکوباکتر پیلوری است. این در واقع یک نوع باکتری است که می تواند باعث التهاب مزمن در پوشش معده شود. عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی ابتلاء به کنسر معده نیز خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. علاوه بر این، برخی از غذاها و عادات نامناسب در رژیم غذایی و سبک زندگی، مانند مصرف یک رژیم غذایی پر نمک، سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل، می توانند در ایجاد بیماری تومور سرطانی معده نقش داشته باشند. عوامل تاثیرگذاری که محدوده تجربه کردن بیماری Stomach Cancer گسترده تر می کنند در فهرست بخش ذیل قابل مشاهده هستند:

• اضافه وزن شدید (چاقی درجه 1 تا 3)
• ورم معده
• استعمال دخانیات به ویژه سیگار
• ژنتیک و سابقه خانوادگی
• عدم درمان بیماری ریفلاکس معده (بازگشت اسید دستگاه گوارش به مری)
• شکل گیری عفونت هلیکوباکتر پیلوری
• برنامه تغذیه ای پر نمک
• رژیم غذایی حاوی حجم زیادی چربی
• عدم گنجاندن میوه در برنامه تغذیه ای
• عدم مصرف سبزیجات تازه

سرطان معده چه علائمی دارد؟

هنگامی که صحبت از کنسر معده به میان می آید، آگاهی از علائم اولیه برای تشخیص زودهنگام و مداخله پزشکی فوری بسیار ضروری است. علائم تومور معده بسته به مرحله بیماری می تواند متفاوت باشد. در مراحل اولیه سرطان، علائم ممکن است جزئی باشند و متاسفانه اغلب به راحتی نادیده گرفته می شوند. مهم ترین علائم سرطان معده در مراحل ابتدایی عبارتند از:

• سوء هاضمه: سوء هاضمه یا ناراحتی مداوم در قسمت بالای شکم بعد از غذا خوردن می تواند نشانه اولیه سرطان باشد. این وضعیت ممکن است مانند احساس نفخ یا سوزش باشد.
• سوزش سر دل: سوزش مزمن معده یا رفلاکس اسید از معده به مری که به داروهای بدون نسخه یا تغییر شیوه زندگی پاسخ نمی دهد، ممکن است نشان دهنده یک مشکل زمینه ای از جمله کنسر معده باشد.
• ناراحتی و درد خفیف معده: برخی از افراد ممکن است ناراحتی معده خفیف و مبهمی داشته باشند یا حتی احساس سیری را پس از مصرف مقدار کمی غذا تجربه کنند. که این هم می تواند یکی از علائم تومور معده باشد.
• حالت تهوع و استفراغ: مراحل اولیه کنسر معده گاهی اوقات می تواند باعث ایجاد حالت تهوع و استفراغ شود. اگر این علائم مزمن باشد باید نگران شد.

علائم سرطان معده بدخیم چیست؟

با پیشرفت تومورهای معده به مراحل بالاتر، علائم بیشتر شده و ممکن است به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره تأثیر بگذارند. این علائم در مرحله پیشرفته ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش وزن غیر قابل توجیه: کاهش وزن قابل توجه و غیرقابل توضیح با پیشرفت سرطان ممکن است رخ دهد. این کاهش وزن ممکن است با کاهش اشتها نیز همراه باشد.
• درد شدید شکم: سرطان معده پیشرفته می تواند باعث درد شکمی مداوم و شدید شود. درد ممکن است موضعی یا ارجاعی به نقاط دیگر بدن نیز باشد و بعد از خوردن غذا بدتر می شود.
• استفراغ مداوم: افراد ممکن است استفراغ مداوم را تجربه کنند، که ممکن است حاوی خون باشد یا به صورت قهوه ای به نظر برسد. این مساله می تواند به دلیل انسداد معده یا گسترش سرطان باشد.
• خستگی و ضعف: سرطان می تواند اثرات سیستمیکی بر بدن داشته باشد و منجر به خستگی، ضعف و احساس ناخوشی عمومی شود.
• خون در مدفوع: کنسر معده می تواند باعث خونریزی در دستگاه گوارش شود و منجر به دیده شدن خون در مدفوع شود. مدفوع ممکن است تیره و قیری رنگ به نظر برسد یا حتی دارای خون قابل مشاهده باشد.
• بیرون روی (اسهال) یا یبوست: تومور معده قادر به ایجاد انسداد روده است؛ عاملی بسیار تاثیرگذار برای شکل گیری اختلالات گوارشی.
• بروز تغییرات رنگی زرد بر روی پوست و چشم: درگیری ایجاد شده میان مجرای صفراوی و تومور معده در بروز چنین نشانه ای بسیار تاثیرگذار است؛ افزایش تعداد بیش از اندازه رنگدانه زرد رنگ بیلی روبین در گردش جریان خون.
• ایجاد مشکل در بلعدین مواد غذایی: پیشرفت رشد تومور معده در ناحیه مری باعث تنگ شدن مجرای عبور مواد غذایی می شود.

نکته مهم درباره این علائم که باید بدانید

توجه به این نکته ضروری است که علائم ذکر شده در بخش های قبل منحصر به سرطان معده نیست و می تواند ناشی از بیماری ها یا شرایط مختلف دیگری نیز باشد. با این حال، اگر علائم مداوم یا نگران کننده ای را تجربه کردید، بسیار مهم است که برای ارزیابی و تشخیص مناسب با یک پزشک متخصص مشورت کنید. این نکته را نیز به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام و مداخله پزشکی به موقع در بهبود نتایج برای افراد مبتلا به کنسر معده یک امر کلیدی است.

از کجا بفهمیم سرطان معده داریم؟

دستیابی به پاسخ سوال “از کجا بفهمیم سرطان معده داریم؟” نیازمند ارزیابی نتایج بعد از بررسی دقیق پزشکی از سلامت عمومی بیمار است. صادقانه بیان می کنیم که تشخیص سرطان معده با ارزیابی نشانه های موقتی و کوتاه مدت امکان پذیر نبوده و نمی توان تنها در چند دقیقه از وجود تومورهای سرطانی مطمئن شد. اگر بیماری کنسر معده در سابقه پزشکی خانوادگی وجود داشته باشد و علائم مرتبط با آن نمایان شود، باید آزمایشات و تست های شناسایی تومورهای سرطانی دستگاه گوارش به صورت سالانه صورت گیرد تا اطمینان لازم برای عدم وجود بیماری بدست آید.

تشخیص سرطان معده چگونه است؟

تشخیص کنسر معده شامل ترکیبی از ارزیابی سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و تست های تشخیصی حرفه ای است. روش‌های تشخیصی رایج شامل آندوسکوپی، بیوپسی، آزمایش‌های تصویربرداری (مانند سی تی اسکن و سونوگرافی) و آزمایش‌ها مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل سلول های خونی و ….. نباید این نکته را فراموش کنیم که تشخیص زودهنگام تومور معده ممکن است چالش برانگیز باشد. زیرا علائم اولیه این سرطان اغلب شبیه سایر بیماری های دستگاه گوارش است. بنابراین، غربالگری منظم برای افراد در معرض خطر (مانند کسانی که سابقه خانوادگی کنسر معده یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری دارند) برای تشخیص زودهنگام بسیار مهم است. پروسه تشخیص سرطان معده در 8 مرحله خلاصه می شود:

درمان سرطان معده چیست؟

گزینه های درمانی سرطان معده به مرحله بیماری و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. راهکارهای درمانی کنسر معده عبارت اند از:

1️⃣ انجام عمل جراحی

جراحی اغلب درمان اولیه برای تومورهای موضعی است که در آن قسمت های سرطانی برداشته می شود. شایان ذکر است که انتخاب پزشک معالج برای اجرای هر کدام از 2 روش جراحی زیر با ارزیابی مقدار گسترش و پیشرفت بیماری تومور سرطان معده صورت می گیرد:

• آندوسکوپی فوقانی (Upper endoscopy): اگر پزشک متخصص گوارش تشخیص دهد که روند گسترش سلول های تومور سرطانی هنوز در لایه های فوقانی معده باشد و بیمار هنوز نتوانسته است به لایه های خارجی سطح معده دست بیابد، متخصصان کادر درمان قادر هستند با اجرای فرآیند آندوسکوپی فوقانی، عملیات استخراج بیماری را به راحتی انجام دهند. پزشک متخصص معالج با بریدن تومور سرطانی از بافت های دیواره داخلی معده، تومور را از طریق مجرای بین دهان، مری و معده خارج می کند.
• گاسترکتومی (Gastrectomy): اگر کادر درمان پزشکی تشخیص دهند که روند گسترش و پیشرفت سلول های تومور سرطانی به بیرون از لایه های سطحی متشکل قسمت معده دستگاه گوارش رسیده باشد، انتخاب بین هرکدام از عمل های جراحی ساب توتال و کامل بر عهده جراح معالج است. هدف جراح از انجام این عمل ها، حذف پُل ارتباطی میان معده با روده کوچک و بزرگ است؛ وی با استخراج معده و ایجاد مسیری بین مری و روده کوچک، راهی را برای خوردن مواد غذایی (بدون مشکل) ایجاد می کند.

2️⃣ درمان های پیشرفته هدفمند

در موارد پیشرفته، ممکن است ترکیبی از شیمی درمانی و پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور قبل از جراحی یا برای تسکین علائم توصیه شود. پیشرفت های اخیر در درمان های هدفمند و ایمونوتراپی، نویدبخش درمان سرطان پیشرفته معده با هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی خاص یا تقویت پاسخ سیستم ایمنی است. به صورت کلی، درمان های هدفمند بیماری پیشرفته کنسر معده با حمله مستقیم به سلول های متشکل تومورهای سرطانی شکل می گیرد:

• شیمی درمانی: کاهش اندازه، تضعیف و نابودی فعالیت زندگی سلول های تومور سرطانی با داروهای خاص
• پروتو درمانی: نابودی کامل سلول های متشکل تومور سرطانی با کمک پرتو اشعه ایکس
• دارو درمانی متفاوت: مورد حمله قرار دادن سلول های تومور سرطانی برای پاکسازی نقاط ضعف آن ها
• ایمونوتراپی: کمک و تقویت سیستم ایمنی بدن جهت تشخیص سلول های سرطانی برای نابودی آن ها بدون استفاده از راهکارهای درمانی دیگر

3️⃣ درمان خانگی سرطان معده

باید بدانید که هیچ راهکار درمانی خانگی برای درمان سرطان معده وجود نداشته، ندارد و نخواهد داشت؛ بیماری تهدید کننده تومور معده باید تنها توسط انکولوژیست یا متخصص گوارش ارزیابی و درمان شود. شایان ذکر است که بیماری سرطان بسیار خطرناک بوده و نوعی تهدید برای جان بیمار محسوب می شود؛ قطعا متکی بودن به روش های درمان خانگی قادر به دستیابی به نتایج مطلوب و موفقیت آمیز نیست. اما لازم است تا بدانید که پیروی از برنامه تغذیه ای فیبردار، گنجاندن سبزیجات، سیر و برخی از میوه ها در رژیم غذایی می تواند مانند مانعی برای گسترش و پیشرفت روند متاستاز سلول های متشکل تومور سرطانی به قسمت کولون (ناحیه پایین قسمت شکم) و روده بزرگ عمل می کند.

عوارض سرطان معده چیست؟

رایج ترین عارضه های احتمالی بیمار کنسر معده (gastric cancer) شامل موارد بخش ذیل می شوند:

• مشاهده ریزش مو: عدم جبران سازی کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن
• مشاهده سیری زودهنگام: ارسال سیگنال پُر بودن ظرفیت از تومور به معده
• گسترده شدن محدوده تجربه کردن سوء تغذیه: عدم جذب کافی مواد مغذی و معدنی مورد نیاز بدن از طریق کم شدن اشتها و افزایش مدت زمان سیری
• قرارگیری در روند از دست دادن وزن غیرطبیعی: حتی با وجود رژیم غذایی لاغری یا چاق کننده به همراه اجرای فعالیت های بدنی منظم در سبک روتین زندگی
• خونی شدن رنگ مدفوع: خونریزی دستگاه گوارش
• اختلالات گوارشی دفع مواد غذایی: یبوست یا اسهال
• شکل گیری مشکل چسبندگی روده: اسنداد روده کوچک یا بزرگ
• عدم توانایی کامل بدن برای جذب ویتامین های مورد نیاز: کاهش سطح خانواده ویتامین های بدن
• شکل گیری کم خونی: عدم جبران کمبود ویتامین B12

ایا سرطان معده کشنده است؟

بدون شک، بیماری کنسر معده (gastric cancer) یک تهدید برای جان و سلامت مبتلایان است. لازم است تا بدانید که عدم شناسایی و اجرای راهکارهای درمانی به موقع برای مبارزه و نابودی کامل بیمار، احتمال مرگ با سرطان معده وجود دارد. شایان ذکر است که در صورت نمایان شدن نشانه های ابتدایی کنسر معده و مراجعه بدون فوت وقت به متخصص گوارش جهت بررسی دقیق تر مشکل، می توان به راحتی و آسانی مسیر درمان بیماری را طی کرد.

دشوار شدن مسیر درمان بیماری با پیشرفت و تقویت سلول های تومور سرطانی معده طبیعی است؛ به یاد داشته باشید که نباید اجازه پیش روی بیماری سرطان را به سایر بخش های بدن داد، چراکه دستیابی به نتایج مطلوب درمان بسیار سخت خواهد شد. فراموش نکنید که نباید بی توجهی به علائم معده درد خطرناک صورت گیرد.

چطور از کنسر معده پیشگیری کنیم؟

در حالی که ممکن است پیشگیری از همه موارد سرطان معده امکان پذیر نباشد، اما اقداماتی وجود دارد که افراد می توانند برای کاهش خطر ابتلاء انجام دهند. به عنوان مثال:

• در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم که شامل یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از میوه ها و سبزیجات و ورزش منظم باشد.
• پرهیز از مصرف بیش از حد دخانیات و الکل می تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به کنسر معده را کاهش دهد.
• توجه به علائم مداوم گوارشی مانند سوء هاضمه مزمن یا درد شکم بسیار مهم است و اگر این موارد را تجربه می کنید بهتر است به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
• انجام معاینات و غربالگری های منظم نیز در این خصوص (به ویژه برای افرادی که سابقه خانوادگی کنسر معده یا سایر عوامل خطر دیگر را دارند) ضروری است.

اهمیت مراقبت حمایتی و تغییرات سبک زندگی در بیماران کنسر معده

مدیریت عوارض جانبی ناشی از درمان و اتخاذ تغییرات خاص در سبک زندگی، 2 جنبه بسیار مهم در خصوص بیماران کنسر معده است. باید بدانیم که درمان سرطان معده می تواند عوارض جانبی مختلفی مانند حالت تهوع، خستگی و از دست دادن اشتها ایجاد کند. اقدامات حمایتی، مانند مصرف داروهای ضد تهوع، مدیریت درد، و حمایت های تغذیه ای، می تواند به کاهش این علائم کمک کند. علاوه بر این، ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی، مانند مصرف وعده های غذایی کوچک و مکرر و پرهیز از مصرف غذاهای تند یا چرب، می تواند هضم و سلامت کلی سیستم گوارش را بهبود بخشد. حمایت عاطفی و راهبردهای مقابله ای نیز برای بیماران و مراقبان آنها در طول سفر درمانی بسیار ضروری است.

نرخ بقا بیمارانی که کنسر معده دارند چقدر است؟

پیش آگهی و میزان بقای کنسر معده بسته به مرحله بیماری (در هنگام تشخیص)، اثربخشی درمان و عوامل فردی متفاوت است. تومور معده در مراحل اولیه شانس بیشتری برای درمان موفقیت آمیز و پیش آگهی بهتر در مقایسه با سرطان در مراحل پیشرفته دارد. نرخ بقای پنج ساله برای کنسر معده موضعی حدود 70٪ است در حالی که این میزان برای سرطان در مراحل پیشرفته به طور قابل توجهی کاهش می یابد. تحقیقات مداوم و پیشرفت‌ در گزینه‌های درمانی، مانند درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی، امیدی برای بهبود نتایج و افزایش نرخ بقا در آینده ایجاد می‌کند.

پاسخ به سوالات رایج درباره کنسر معده