تداخل دارویی قرص های لاغری با داروهای بیهوشی جراحی
آیا می دانید تداخل دارویی قرص های لاغری با داروهای بیهوشی جراحی می تواند خطراتی مثل نوسانات شدید فشار خون، آریتمی قلب، کاهش سطح هوشیاری یا افزایش خطر آسپیراسیون را به دنبال داشته باشد؟ متاسفانه بسیاری از افرادی که از قرص های لاغری (شیمیایی یا گیاهی) استفاده می کنند قبل از جراحی پزشک خود در جریان نمی گذارند و خود را در معرض ریسک های جدی قرار می دهند.
چرا تداخل دارویی قرص های لاغری با داروهای بیهوشی اهمیت دارد؟
داروهای بیهوشی جراحی به صورت مستقیم بر سیستم عصبی مرکزی، قلب، ریه و فشار خون تاثیر می گذارد. از طرفی اکثر قرص های لاغری نیز بر روی همین سیستم اثر می گذارند. در مواقعی که این دو گروه دارویی به صورت همزمان یا نزدیک به هم مصرف شوند، می توانند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
- افزایش خطر افت یا افزایش ناگهانی فشار خون ؛
- افزایش احتمال آریتمی قلبی؛
- خطر ایست قلبی یا تنفسی؛
- افزایش یا کاهش بیش از حد عمق بیهوشی؛
- تهوع و استفراغ شدید پس از جراحی؛
- تاخیر در به هوش آمدن بیمار؛
- افزایش خطر خونریزی بعد از جراحی؛
- اختلال در کنترل درد بعد از جراحی؛
توجه: این عوارض می توانند روند جراحی و دوران نقاهت جراحی را با مشکل جدی مواجه کنند.
قرص های لاغری چگونه عمل می کنند؟
برای درک بهتر تداخل دارویی قرص های لاغری با داروهای بیهوشی جراحی، ابتدا بهتر است با عملکرد قرص های لاغری آشنا شوید. این داروها اصولا از یکی از مکانیسم های زیر استفاده می کنند:
- کاهش اشتها از طریق تاثیر بر مغز؛
- افزایش متابولیسم و ضربان قلب؛
- مهار جذب چربی یا کربوهیدرات؛
- اثرات محرک شبیه آمفتامین؛
- تاثیر بر هورمون های گوارشی؛
هر کدام از این مکانیسم ها می توانند در زمان بیهوشی مشکل ساز شوند.
کدام قرص های لاغری بیشترین تداخل را با بیهوشی دارند؟
برخی از گروه های دارویی لاغری بیشتر از سایرین با داروهای بیهوشی جراحی تداخل دارند، از جمله:
| دسته قرص لاغری | مکانیسم اثر | نمونه داروها / مکمل ها | خطرات حین بیهوشی | زمان قطع قبل از جراحی |
|---|---|---|---|---|
| قرص های لاغری محرک | افزایش ضربان قلب و فشار خون، تحریک سیستم عصبی مرکزی | فنترمین، دی اتیل پروپیون، سیبوترامین | بی ثباتی همودینامیک، افزایش فشار خون، آریتمی | حداقل 7 تا 14 روز |
| داروهای لاغری حاوی آمفتامین | اثر مستقیم بر قلب و سیستم عصبی | مشتقات آمفتامین غیرمجاز، قرص های قاچاق، مکمل های وارداتی حاوی آمفتامین | آریتمی شدید، افزایش ناگهانی فشار خون، ایست قلبی | حداقل 7 تا 14 روز |
| داروهای هورمونی / شبه GLP-1 | کاهش اشتها، کند شدن تخلیه معده | سماگلوتاید، لیراگلوتاید، تیرزپاتاید، اوزمپیک، ساکسندا، مانجارو | افزایش خطر آسپیراسیون، تهوع، اختلال در بیهوشی | 1 تا 2 هفته |
| قرص های لاغری گیاهی | اثر بر متابولیسم داروها، رقیق شدن خون، افزایش ضربان قلب | چای سبز با دوز بالا، جینسنگ، گارسینیا کامبوجیا، افدرا، مکمل های چربی سوز ترکیبی | نوسان فشار خون، افزایش خطر خونریزی، اختلال اثر داروهای بیهوشی | حداقل 10 روز |
| قرص لاغری ال کارنیتین | انتقال اسیدهای چرب به میتوکندری، افزایش انرژی | ال کارنیتین خوراکی و تزریقی | معمولاً خطر مستقیم ندارد، اما در دوز بالا یا بیماری قلبی باید احتیاط شود | 3 تا 7 روز بسته به جراحی |
قرص های لاغری محرک
داروهایی که حاوی ترکیبات محرک هستند، می توانند باعث افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون و تحریک سیستم عصبی مرکزی شوند. مصرف این داروها پیش از جراحی ممکن است منجر به بی ثباتی همودینامیک در حین بیهوشی شود.
نمونه هایی از قرص های لاغری محرک عبارتند از:
- فنترمین؛
- دی اتیل پروپیون؛
- سیبوترامین؛
داروهای لاغری حاوی ترکیبات آمفتامینی
این گروه خطرناک ترین دسته از نظر تداخل دارویی قرص های لاغری با داروهای بیهوشی جراحی محسوب می شوند. ترکیبات آمفتامینی اثر مستقیم بر قلب و سیستم عصبی دارند و می توانند باعث آریتمی های شدید، افزایش ناگهانی فشار خون و حتی ایست قلبی شوند.
نمونه هایی از این داروها عبارتند از:
- مشتقات آمفتامین موجود در برخی قرص های لاغری غیرمجاز؛
- قرص های لاغری دست ساز یا قاچاق بدون برچسب معتبر؛
- برخی مکمل های وارداتی که حاوی آمفتامین یا مشتقات آن هستند؛
مصرف این داروها پیش از جراحی یک خطر جدی برای بیهوشی محسوب می شود و باید حتما به متخصص بیهوشی اطلاع داده شود.
داروهای لاغری هورمونی یا شبه GLP-1
برخی داروهای جدید لاغری که روی هورمون های گوارشی اثر می گذارند، باعث کاهش اشتها و کند شدن تخلیه معده می شوند. این ویژگی می تواند خطر برگشت محتویات معده و آسپیراسیون در حین بیهوشی را افزایش دهد.
نمونه هایی از داروهای شبه GLP-1عبارتند از:
مصرف این داروها معمولا نیازمند قطع چند روزه یا حتی یک تا دو هفته قبل از جراحی است.
قرص های لاغری گیاهی
برخلاف تصور عموم، داروهای گیاهی لاغری نیز کاملا بی خطر نیستند و می توانند با داروهای بیهوشی تداخل داشته باشند. برخی از این گیاهان باعث رقیق شدن خون، افزایش ضربان قلب یا اختلال در متابولیسم داروها در کبد می شوند.
نمونه هایی از ترکیبات گیاهی مشکل ساز:
- چای سبز با دوز بالا؛
- جینسنگ؛
- گارسینیا کامبوجیا؛
- افدرا؛
- مکمل های گیاهی چربی سوز ترکیبی؛
چند روز قبل از جراحی باید مصرف قرص لاغری قطع شود؟
مدت زمان قطع مصرف قرص های لاغری به نوع دارو، دوز مصرفی و شرایط جسمی بیمار بستگی دارد. اما به طور کلی:
- قرص های لاغری محرک حداقل ۷ تا ۱۴ روز قبل از جراحی باید قطع شوند.
- داروهای هورمونی لاغری معمولا ۱ تا ۲ هفته قبل از بیهوشی قطع میشوند.
- مکمل ها و داروهای گیاهی لاغری حداقل ۱۰ روز قبل از عمل باید متوقف شوند.
تصمیم نهایی باید توسط جراح و متخصص بیهوشی گرفته شود.
چرا باید مصرف قرص لاغری را به متخصص بیهوشی اطلاع دهیم؟
یکی از اشتباهات رایج بیماران، پنهان کردن مصرف قرص لاغری است. متخصص بیهوشی بر اساس داروهای مصرفی بیمار، نوع بیهوشی، دوز داروها و مانیتورینگ را تنظیم می کند. اطلاع ندادن در مورد مصرف قرص های لاغری می تواند باعث انتخاب نادرست داروی بیهوشی و افزایش خطرات حین عمل شود.
آیا مصرف قرص لاغری بعد از جراحی مجاز است؟
پس از جراحی نیز باید درباره شروع مجدد قرص های لاغری احتیاط کرد. بدن در دوره نقاهت در شرایط حساس قرار دارد و مصرف زودهنگام این داروها می تواند:
- ترمیم زخم ناشی از جراحی را مختل کند.
- فشار اضافی به قلب وارد کند.
- با داروهای مسکن یا آنتی بیوتیک تداخل داشته باشد.
توجه: شروع مجدد مصرف فقط با تایید پزشک توصیه می شود.
جمع بندی نهایی
تداخل دارویی قرص های لاغری با داروهای بیهوشی جراحی یک موضوع جدی و بالقوه خطرناک است که نباید نادیده گرفته شود. چه قرص های شیمیایی و چه داروهای گیاهی لاغری، می توانند روند بیهوشی و ایمنی بیمار را تحت تاثیر قرار دهند. بهترین اقدام، قطع به موقع مصرف این داروها و اطلاع کامل به پزشک و متخصص بیهوشی پیش از هرگونه عمل جراحی است. آگاهی در این زمینه می تواند از بروز عوارض جبران ناپذیر جلوگیری کند.
